نام لاتین: acarbose

نام فارسی: آکاربوز

مصرف در حاملگی: B

گروه درمانی – دارویی: مهارکننده آلفا-‌گلیکوزیداز، ضد دیابت‌

اشکال دارویی:

Scored tab: 50mg, 100mg

فارماکوکینتیک – دینامیک ، مکانسیم اثر:

جذب خوراکـی‌کم‌. توزیع موضعی در دستگاه گوارش‌. متابولیسـم گوارشـی بیشتر به وسیله باکتری‌های روده و آنزیم‌های گوارشی‌. دارای حداقل ١٣ مـتابولیت شـناخته شـده و یک مـتابولیت (‌تـوسط Cleavage یک مولکول گلوکز از آکاربوز) با فعالیت مهاری آلفا -‌گلیکوزیداز. دفع %٥١ دوز دارو به صورت دست‌نخورده طی ٩٦ ساعت از مدفوع‌. دفع‌کامل‌کلیوی دوز جذب شده دارو از ادرار، نیمه عمر حذف پلاسمایـی حدود ٢ ساعت‌.
اعمال اثر ضد دیابت از طریق مهار رقابتی و بـرگشت‌پذیر آلفا آمـیلاز پـانکراس‌، آلفا -‌گـلیکوزید هـیدرولاز روده‌ای و در نتیجه جذب تاخیری گلوکز و بروزکمتر هیپرگلیسمی بعد از صرف غذا. عدم افزایش تـرشح انسولین توسط دارو.
 

مصرف برحسب اندیکاسیون:

درمان‌کمکی برای‌ کاهش بیشتر سطح ‌گلوکز خون در مبتلایا‌ن به دیابت ملیتوس تیپ دو که هیپرگلیسمی‌ آنها به تنهایی توسط رژیم غدایی یا رژیم غدایی و ورزش‌، یک سولفونیل ‌اوره‌، ‌انسولین یا متفورمین ‌کنترل نمی‏‎شود.
 

تداخلات مهم:

دارویی‌: ١) امکان بروز هیپرگلیسمی یا هیپوگلیسمی در مصرف همزمان با بلوک‌کننده‌های کانال‌کلسیـم‌، کورتیکواستروئیدها، استروژن‌ها، ضد بارداری ‌های هورمونی‌، ایزونیازید، اسـید نـیکوتینیک‌، فـنوتیازین‌ها، فنی‌توئین‌، سمپاتومیمتیک‌ها، تیازیدها، سایر دیورتیک‌ها و داروهای تیروئیدی‌. ٢ ) کاهش سـطح سـرمی دیگوکسین و اثر درمانی دارو در مصرف همزمان ٣) افزایش اثر هیپوگلیسمیک انسولین و سولفونیل اوره‌ها در مصرف همزمان ٤ ) امکان کاهش اثر آکاربوز با شارکول فعال و آنـزیم‌های گـوارشی نـظیر آمـیلاز و پانکراتین‌.
آزمایشگاهی‌: ١) امکان افزایش سطح ALT و AST ٢ ) امکان‌ کاهش سطح‌ کلسیـم و ویتامین B6
 

موارد منع مصرف و احتیاط:

منع مصرف‌: حساسیت به دارو، کتواسیدوز دیابتی‌، سیروز، سندرم روده تحـریک‌پذیر، کـولیت اولسـراتـیو، انسداد نسبی روده‌، بیماری‌های مزمن روده‌، نارسایی کبدی‌، سطح سرمی کـراتـینین بـالاتر از ٢ ، شیردهی و بارداری‌.
احتیاط‌: نارسایی کلیوی خفیف یا متوسط‌.
 

عوارض جانبی:

شایع‌ترین‌: درد شکم‌، اسهال‌، نفخ
مهم‌ترین‌: فاقد عوارض جانبی مهم
سایر عوارض‌: نارسایی کبدی‌، هیپوکلسمی‌، کمبود ویتامین ,B6 راش (‌نادر)‌، ادم (‌نادر)‌، ایـلئوس (‌نـادر)‌، اریتم مولتی‌فرم‌، ائوزینوفیلی‌.
 

مصرف در بارداری و شیر دهی:

عدم دسترسی به اطلاعات‌کافی در مورد مصرف موثر و مطمئن دارو در بارداری‌. منع مصرف در شیردهی‌.

مسمومیت و درمان:

علایم‌: افزایش نفخ‌، اسهال و درد شکم‌که به سرعت بهبود می‌یابند.

توجهات پزشکی – پرستاری ، آموزش بیمار - خانواده:

١) عدم تاثیر آکاربوز به تنهایی در درمان مبتلایان به دیابت ملیتوس همراه با اسیدوز،‌کتوز یاکوما و لزوم استفاده از انسولین در درمان این بیماران‌. ٢ ) امکان افزایش اثر هیپوگلیسمیک انسولین و سولفونیل‌اوره‌ها در تجـویز همزمان و در نتیجه لزوم مراقـبت دقـیق از مـصرف‌کنندگان هـمزمان ایـن دو دارو ٣) درمـان هیپوگلیسمی به وجود آمده توسط گلوکز خوراکی (‌دکستروز)‌، امکان نیاز به انفوزیون وریدی گلوکز یا تجویز گلوکاگون در هیپوگلیسمی شـدید. جلوگیری از بـروز حملات هـیپوگلیسمیک بـا تـنظیم دوز آکـاربوز و سولفونیل‌اوره‌ها. ٤ ) کنترل دقیق بیمار از نظر خطر بروز هیپوگلیسمی در شرایط استرس از قبیل عفونت‌، تب‌، جراحی و تروما. ٥) اندازه‌گیری سطح سرمی نگهدارنده دارو هر ٣ ماه یک بار در طول سال اول درمان و سپس به صورت دوره‌ای در بیمارانی‌که دوز بیشتر از ٥‌.٥٠ سه بار در روز را دریافت می‌کنند. تنظیم دوز دارو یا قطع آن در صورت طبیعی‌نبودن سطح سرمی ٦) مصرف دارو با اولین لقمة هر وعده غذای اصلی ٧) تاکید رعایت رژیـم غذایی‌، کاهش وزن‌، ورزش‌کردن و بهداشت فردی به بیمار و توضیح چگـونگی و
زمان تعیین سطح گلوکز خون‌. ٨) آموزش علایم افت قند خون در صورت مصرف با یک سولفونیل اوره و درمان این علایم با اشکال متفاوت دکستروز. ٩) تاکید همراه داشتن کارت شناسایی بـیماران دیـابتی بـه هنگام خروج از منزل‌.
 

نام تجاری:

acarbex ,  acartex ,  prandese ,  precose , acarbose-tc , shafa-acarbose